ขันครูขันห้า ความหมาย ทำไมจึงต้องแต่งบูชาครู
ขันห้าในหลักคำสอน คือตัวเรา มี1รูป 2เวทนา 3สัญญา 4สังขาร 5วิญญาน เรียกขันห้า
ในอุปมาการไหว้ครูที่มีขันห้าจึงกำหนดหมายว่าให้แต่ง ดอกไม้ขาวห้าคู่ เทียนขาวห้าคู่ กลวยห้าคู่ แล้วส่งมอบให้แก่ครู เมื่อครูรับมอบขันแล้วก็จะกล่าวการอนุญาติสิทธิ์ในการใช้ตำรานั้นๆ ในอุปมาของขันนั้นคือตัวเรา ที่เรายอมมอบให้ครูอบรมสั่งสอน เมื่อครูรับไปแสดงถึงว่าท่านยอมรับเราเป็นศิษย์มาเพื่ออบรมวิชชาความรู้ อย่างนี้
ในนิมิตหนึ่งก็แปลให้เข้าใจถึงการบูชาคุณความดีของครูผู้ประสาทวิชชาการให้ด้วย อามิสมีดอกไม้ของหอม เป็นต้น ส่วนการปฏิบัติบูชาคุณครูนั้นสำคัญยิ่งกว่า เพราะเป็นตัวแปลที่สำคัญในการเล่าเรียน ผู้ที่จะเกิดผลสำเร็จสมดังเจตนาหมายในวิชชา การน้อมใจเคารพบูชาด้วยใจจริง ยอมเงี่ยหูฟังด้วยดี คือตั่งใจรับฟัง ไม่ดูถูกดูแคลนความรู้ครู แม้ในบางกรณีความรู้ตนจะมีมากมายเพียงใด แต่เมื่อเรายอมมอบตนเป็นศิษย์ก็ต้องทิ้งมานะทิฏฐิ ถือตัวอวดดีทิ้งเสียให้สิ้น ด้วยความสำนึกและประพฤติดีอันเป็นคุณธรรมประจำใจ ที่เป็นสิ่งที่ดีที่จะทำให้ผู้เล่าเรียนเป็นผู้เจริญทั้งด้านวิชชาและคุณธรรม ดอกไม้สีขาวกลิ่นหอม อันหมายถึงศีลหรือความประพฤติดีงาม ที่ถูกจัดใส่จานและกลวยก็คือความยอมรับในกฏระเบียบแบบแผนที่ครูสอนในการประพฤติตนตามครรลองคลองครูและคลองธรรม เทียนที่เปลียบแสงสว่างแห่งปัญญาและวิชชาที่เล่าเรียน อนึ่งก็เปรียบดั่งจิตใจที่พร้อมน้อมรับคำสอน แนวทางและความรู้ เทียนสีผึ้งที่อ่อน เปรียบความอ่อนโยนโอนอ่อนนอบน้อม ไม่แข็งกระด้าง ในการอุปถัมถ์อุปถากครูเเละเคารพเชื่อฟัง
ก็จะสมกับคำตรัสสอนพระพุทธองค์ดังนี้
อภิวาทะนะสีลิสสะ นิจจัง วุฑฒาปะจายิโน, จัตตาโร ธัมมา วัฑฒันติ อายุ วัณโณ สุขัง พะลัง.
ในอุปมาการไหว้ครูที่มีขันห้าจึงกำหนดหมายว่าให้แต่ง ดอกไม้ขาวห้าคู่ เทียนขาวห้าคู่ กลวยห้าคู่ แล้วส่งมอบให้แก่ครู เมื่อครูรับมอบขันแล้วก็จะกล่าวการอนุญาติสิทธิ์ในการใช้ตำรานั้นๆ ในอุปมาของขันนั้นคือตัวเรา ที่เรายอมมอบให้ครูอบรมสั่งสอน เมื่อครูรับไปแสดงถึงว่าท่านยอมรับเราเป็นศิษย์มาเพื่ออบรมวิชชาความรู้ อย่างนี้
ในนิมิตหนึ่งก็แปลให้เข้าใจถึงการบูชาคุณความดีของครูผู้ประสาทวิชชาการให้ด้วย อามิสมีดอกไม้ของหอม เป็นต้น ส่วนการปฏิบัติบูชาคุณครูนั้นสำคัญยิ่งกว่า เพราะเป็นตัวแปลที่สำคัญในการเล่าเรียน ผู้ที่จะเกิดผลสำเร็จสมดังเจตนาหมายในวิชชา การน้อมใจเคารพบูชาด้วยใจจริง ยอมเงี่ยหูฟังด้วยดี คือตั่งใจรับฟัง ไม่ดูถูกดูแคลนความรู้ครู แม้ในบางกรณีความรู้ตนจะมีมากมายเพียงใด แต่เมื่อเรายอมมอบตนเป็นศิษย์ก็ต้องทิ้งมานะทิฏฐิ ถือตัวอวดดีทิ้งเสียให้สิ้น ด้วยความสำนึกและประพฤติดีอันเป็นคุณธรรมประจำใจ ที่เป็นสิ่งที่ดีที่จะทำให้ผู้เล่าเรียนเป็นผู้เจริญทั้งด้านวิชชาและคุณธรรม ดอกไม้สีขาวกลิ่นหอม อันหมายถึงศีลหรือความประพฤติดีงาม ที่ถูกจัดใส่จานและกลวยก็คือความยอมรับในกฏระเบียบแบบแผนที่ครูสอนในการประพฤติตนตามครรลองคลองครูและคลองธรรม เทียนที่เปลียบแสงสว่างแห่งปัญญาและวิชชาที่เล่าเรียน อนึ่งก็เปรียบดั่งจิตใจที่พร้อมน้อมรับคำสอน แนวทางและความรู้ เทียนสีผึ้งที่อ่อน เปรียบความอ่อนโยนโอนอ่อนนอบน้อม ไม่แข็งกระด้าง ในการอุปถัมถ์อุปถากครูเเละเคารพเชื่อฟัง
ก็จะสมกับคำตรัสสอนพระพุทธองค์ดังนี้
อภิวาทะนะสีลิสสะ นิจจัง วุฑฒาปะจายิโน, จัตตาโร ธัมมา วัฑฒันติ อายุ วัณโณ สุขัง พะลัง.
พรสี่ประการ คือ อายุ วรรณะ สุขะ พละ ย่อมเจริญแก่บุคคล, ผู้มีปกติไหว้กราบ มีปกติอ่อนน้อมต่อผู้ใหญ่ เป็นนิตย์ ด้วยประการฉะนี้แล.
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น