ธรรมมีอุปการะมาก ๒ อย่าง

ธรรมมีอุปการะมาก ๒ อย่าง
๑. สติ ความระลึกได้
๒. สัมปชัญญะ ความรู้ตัว
สติ และ สัมปชัญญะ ทั้งสองนี้ ชื่อว่า มีอุปการะมาก เพราะเป็นอุปการธรรมอุดหนุนให้สำเร็จกิจในทางที่เป็นกุศลแต่ฝ่ายเดียว

๑. สติ แปลว่าความระลึก หรือความระลึกได้ หมายความว่า ลักษณะเครื่องกำหนดของสตินั้น ก็คือความระลึกรู้ได้ในทั้ง ๓ กาล กล่าวคือ ระลึกอดีตกาลได้ ระลึกปัจจุบันกาลได้ ระลึกเรื่องอนาคตกาลได้ กิจหรือ หน้าที่ของสตินั้น ก็คือการไม่ลืมเรื่องอดีตระลึกได้ทุกครั้งที่ต้องการ,ไม่เลื่อนลอยเผลอตัวในเรื่องปัจจุบัน ไม่หวาดหวั่นฟุ้งเฟ้อในเรื่องอนาคต ประดุจนายสารถีผู้ไม่ประมาทคอยบังคับรถเรือให้แล่นไปโดยปลอดภัยฉะนั้น
๒. สัมปชัญญะ แปลว่า ความรู้ตัว หมายความว่า ลักษณะของสัมปชัญญะนี้ ได้แก่ความรู้ตัวทั่วพร้อมในปัจจุบันธรรม รู้ชัดโดยถูกต้อง ไม่ใช่หลง ๆ ลืม ๆ หลับ ๆ ตื่น ๆ ฟั่นเฟือนในขณะยืน เดิน นั่งนอน กิน ดื่ม ทำ พูด คิด เป็นต้น รู้สึกตัวดีอยู่ ตื่นตัวดีอยู่ว่ากำลังยืน เดิน นั่ง นอน เป็นต้น สัมปชัญญะจึงเป็นอุปการะให้อยู่กับปัจจุบันธรรม
ท่านกล่าวว่า ที่ชื่อว่ามีอุปการะมากเพราะเป็นเครื่องนำมาซึ่งประโยชน์เกื้อกูลในกิจการทุกอย่าง เปรียบเหมือนมารดาคอยอุปการะบุตรที่เกิดในอุทรของตนไม่ให้เกิดอันตราย ความไม่ประมาทเป็นอุปการะในการบำเพ็ญศีลเป็นต้น หมายความว่า ธรรม ๒ ประการนี้ มีอยู่แก่ผู้หนึ่งผู้ใด ผู้นั้นกระทำกิจการใด ๆ จะบำเพ็ญศีล เจริญสมาธิ เจริญปัญญาก็ตาม จะเล่าเรียนเขียนอ่านก็ตาม ย่อมสำเร็จด้วยดี ไม่ผิดพลาด ปราศจากภยันตรายทุกประการ ในที่ทุกสถาน และในกาลทุกเมื่อ

 กดดูคลิบตรงนี้